Rak grlića maternice je izlječiva bolest ako se otkrije u ranoj fazi bolesti
Rak grlića maternice predstavlja jedan od najčešćih oblika karcinoma kod žene, a ukoliko se ne dijagnosticira u ranom stadiju bolesti ima jako lošu prognozu i visoku smrtnost. Nastanku invazivnog karcinoma grlića maternice prethode displastične promjene na grliću maternice (CIN ili cervikalna intraepitelna neoplazija) koje se mogu otkriti PAPA brisom i kolposkopijom.
Primjenom citološkog skrininga (PAPA bris) u kombinaciji sa kolposkopijom i dijagnostikom prisutnosti HPV infekcije, u razvijenim zemljama se uspjela smanjiti učestalost karcinoma grlića maternice ispod razine učestalosti raka endometrija (tijela maternice) i jajnika.
Što se tiče starosne dobi oboljelih, rak grlića maternice se najčešće javlja kod žena starosne dobi od 50 do 55 godina života. Ispod i iznad te dobne granice broj novooboljelih se smanjuje.
HPV uzrokuje rak grlića maternice
Danas je poznato da rak grlića maternice nastaje kao posljedica infekcije Humanim Papiloma Virusom (HPV). Najčešće izolirani tipovi HPV virusa koji uzrokuju rak grlića maternice su Tip 16 i Tip 18. HPV virus se ugradi u stanice grlića maternice, te uzrokuje nastanak CIN– cervikalne intraepitelne neoplazije koja predstavlja predstadij karcinoma grlića maternice.
U 90-95 % slučajeva karcinom ili rak grlića maternice se razvija relativno sporo, u periodu od 5 do 10 godina, a prethodi mu nekoliko predstadija ili stadij displazija (CIN I, CIN II, CINIII), dok samo u 5-10 % slučajeva, karcinom može nastati bez ikakvih predznakova i ranijih promjena u skrining pretragama. Obzirom da se bolest razvija u periodu od nekoliko godina, sistematski ginekološki pregled omogućava otkrivanje bolesti u ranoj fazi kada je bolest u potpunosti izlječiva.
Neposredni predstadiji karcinoma su teška displazija (CIN III – cervikalna intraepitelna neoplazija trećeg stupnja), ili karcinom in situ (CIS), a njima obično u dužem periodu prethode promjene tipa lake displazije (CIN I) i srednje teške displazije (CIN II).
Obzirom da se promjene od normalne sluznice grlića maternice do klinički jasno vidljivog karcinoma u najvećem broju slučajeva razvijaju u periodu od nekoliko godina, redoviti ginekološki pregled, PAPA test, kolposkopija, HPV tipizacija- daju nam dovoljno vremena da pravovremeno otkrijemo ove promjene, adekvatno ih liječimo i potpuno spriječimo nastanak karcinoma cerviksa.
Rak grlića maternice se otkriva PAPA testom i Kolposkopijom
Nalazom displazije u PAPA testu postavljamo samo sumnju na prekancerozne promjene, dok definitivnu dijagnozu postavljamo tek na osnovu uzimanja uzorka tkiva grlića maternice (biopsije) pod kontrolom kolposkopa. Uzeti bioptički uzorci se šalju na patohistološku analizu (PHD) koja nam daje definitivnu dijagnozu prema kojoj se određuje vrsta operativnog liječenja.
Predstadiji cervikalnog karcinoma ne daju nikakve simptome i otkrivaju se slučajno prilikom ginekološkog pregleda, PAPA testom i kolposkopijom.
Klinički rak grlića maternice u početnom stadiju bolesti daje obično simptome oskudnih međukrvarenja izvan menstruacije, pojavu smeđeg iscjedka, sukrvavog iscjetka neugodnog mirisa koji se može javiti nakon spolnog odnosa, dok u kasnijim stadijima bolest može dati simptome bola u maloj zdjelici, osjećaj pritiska, smetnji sa stolicom, mokrenjem itd.
Kolposkopski pregled grlića maternice
Rak grlića maternice se definitivno dijagnosticira patohistološkim pregledom bioptiranog uzorka grlića maternice i dopunskim pretragama, kao što su rektoskopia, kolonoskopia, cistoskopia, ultrazvukom abdomena i male zdjelice, CT i MRI abdomena i male zdjelice, nalazom tumorskih markera iz krvi. Obzirom na veličinu i raširenost tumora, bolest je danas podijeljena na 4 stadija, od čega u prvom redu ovisi način liječenja i prognoza za izlječenje od ove bolesti.
Liječenje u prvom redu zavisi od tipa tumora, njegove veličine i proširenosti prema ostalim organima.
LLETZ metoda liječenje CIN promjena
Displastične promjene na grliću maternice, displazije (CIN I, CIN II i CIN III) se uglavnom liječe uz pomoć dijatermijske omče tzv. LLETZ (large loop excision of transformation zone) ili LEEP (loop electrosurgical excision procedure) koji se obavljaju u lokalnoj ili općoj anesteziji ili Cold Knife Conisation ili konziacijom hladnim nožem sa plasiranjem šavova u grlić maternice. Prednost ovih metoda jeste da se odstranjeni uzorak grlića maternice može patohistološki analizirati što je važno da bi se potvrdilo izlječenje ili utvrdio tačan stepen bolesti. Postoje i destruktivne metode kao što je krioterapija ili laserska dijatermija, a njihov nedostatak je destrukcija, uništenje tkiva, te ne postojanje mogućnosti patohistološke analize tretiranog dijela grlića maternice.
Početni stadiji karcinoma grlića maternice se liječe uglavnom operativno, dok se tumori u uznapredovalim stadijima tretiraju zračenjem ili kemoterapijom ili kombinacijom dviju ili više metoda.
CIN promjene koje predstavljaju predstadij karcinoma grlića maternice su izlječive u potpunosti.
Žene kojima je rak grlića maternice dijagnosticiran u uznapredovalom stadiju bolesti imaju lošu prognozu i nisku stopu izlječenja.
S obzirom na klinički stadij raširenosti bolesti procenat petogodišnjeg preživljavanja zavisi od stadija bolesti u kojem je liječenje započeto: Stadij I 75-98 %, Stadij II 75 %, Stadij III 25%, Stadij IV do 5 %.
Da biste prevenirali nastanak ove bolesti jako je važno da jednom godišnje posjetite Vašeg ginekologa, uradite ginekološki pregled, ultrazvučni pregled struktura male zdjelice, PAPA bris i kolposkopiju.
